Nieważne czy jesteś początkującym tłumaczem, czy masz napisać wypracowanie o wymarzonych wakacjach lub konsekwencjach palenia marihuany – niezależnie od pary języków, które muszą zostać przełożone oraz Twojego stopnia zaawansowania – zawsze wywalimy się na jakimś słowie lub sformułowaniu, którego w słowniku jakoś zabrakło.

Jeśli zawiodły podręczne słowniki papierowe i online, oraz upewniliście się, że nie szukacie „żaby” pod R (#truestory – przypadek mojego podpoiecznego z dysortografią), ani nie szukacie odmienionej wersji wyrazu (nie każdy słownik z „caught” odeśle was do „catch”) to mam dla Was 5 alternatywnych sposobów.

1. Wikipedia oraz oficjalne strony instytucji

Gdy chcesz się dowiedzieć jak w innym języku jest „Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy” albo „kwas deoksyrybonukleinowy” – wpadnij na Wikipedię lub stronę domową danej instytucji i przełącz język.
Tym sposobem możesz dowiedzieć się, że DNA po japońsku to デオキシリボ核酸 (czyt. deokishiribo kakusan), a WOŚP po angielsku to oficjanie „Great Orchestra of Christmas Charity”.

2. Fora i grupy na fejsie dla tlumaczy

Istnieje duże prawdopobieństwo, że ktoś, gdzieś napotkał już taki problem z tłumaczeniem, warto zapytać. Szczególnie uwielbiane jest tlumaczenie dowcipów językowych, wtedy zawsze – co 100 głów, to nie jedna! Google i Facebook wyszukają Wam dziesiątki, jeśli nie setki sprofilowanych grup, do których często dostęp nie wymaga nawet autoryzacji przez moderatora grupy.
Pamiętajcie, że to nie jest miejsce na darmowe wrzucanie tekstów do tlumaczenia, a jedynie poważne problemy z konkretnymi frazami, których nijak sami nie ogarnęliście. Z chęcią przyjmiemy też odpłatne zlecenia, jeśli sprawa jest grubsza.

3. Google (Reverse) Image Search

Obraz może być wart tysiąca słowników. Kiedy chcecie się obruszyć, że jesteście za duzi na słowniczki obrazkowe pomyślcie o następujących trzech przypadkach

• Chcecie znaleźć oryginalny tytuł obrazu, który widzieliście w katalogu lub galerii – wyszukajcie go wgrywając sam obraz w wyszukiwarkę! Pomocne w tekstach zakresu sztuki i architektury.
• Tłumaczycie tekst, w którym opisywana jest budowa czegoś – organelli jednokomórkowca albo silnika hybrydowego. Łatwiej w dwóch wersjach językowych wpisać w wyszukiwarkę obrazków kombinację „schemat” + szukane słowo, a następnie porównać dwa opisane różnymi językami obrazki, niż się głowić. Kiedyś w ten sposób dowiedziałom się wszystkiego o częściach konstrukcyjnych XVI-wiecznych wiatraków…
• Czy wyraz, który wygląda podejrzanie, albo ma wiele odpowiedników w obcym języku, to na pewno ten, o który Wam chodziło? Wklepcie w Image Search obcy odpowiednik i zobaczcie, co Wam wyskoczy. Mnie to kiedyś ustrzegło przed nauczeniem w Boże Narodzenie moich uczniów japońskiego nazywania opłatka… gofrem!

4. Zapytaj native’a

Pies najlepszym przyjacielem człowieka jest. Tłumacza zaś – zaprzyjaźniony native speaker. Opiszcie poszukiwane słowo, a potem zdajcie się na wiedzę i pomysłowość kogoś, kto danym językiem mówi od dzieciństwa. Nie zapomnijcie opisać kontekstu oraz założonego odbiorcy.
Najczęściej dostaniecie w odpowiedzi kilka alternatyw do zweryfikowania juz samodzielnie, ale oszczędzi Wam to czasu wpatrywania się bezradnie w migający kursor.

5. Zapytaj naukowca

W ostateczności, jeśli termin jest specjalistyczny, zapytaj… no właśnie, specjalisty. Od psychologa przez inżyniera po matematyka teoretycznego – wiele osób z tytułami naukowymi chce (lub musi) być na bieżąco z literaturą przedmiotu z całego świata. W większości dziedzin językiem panującym jest angielski, więc nie powinniście mieć problemu ze znalezieniem odpowiednika „sworznia wahacza” w tym języku, ale jeśli chcecie dowiedzieć się jak to jest np. po amharsku, zazwyczaj będziecie musieli wykonać mrówczą pracę znalezienia dwóch specjalistów – jednego, który mówi po polsku i po angielsku, a drugiego posługującego się angielskim i amharskim. Wtedy skazani jesteście zapośredniczać tłumaczenie terminu przez angielski.